Emek Atölyesi

Çalışmak gün geçtikçe daha yorucu ve insanın ömrünü tüketici hale geliyor. Sermayenin emeği kontrol etme yöntemleri, dönemin koşullarına göre yinelenen bir süreç oluşturuyor. 19. ve 20. yüzyılda fabrika işçileri için oluşturulan denetim yöntemleri şimdi tüm çalışanları kapsayacak biçimde genişliyor. Bugün çalışma, teknoloji aracılığıyla işlerin ve iş yapma yöntemlerinin yeniden düzenlenmesi sayesinde, başı sonu belli olmayan bir uğraşa dönüştü. Artık herkes her yerde ve her zaman çalışmak zorunda kalıyor.

İşsizlik, güvencesizlik, kötü çalışma koşulları, uzunca bir süredir mühendislik, mimarlık, doktorluk, bankacılık, avukatlık, öğretmenlik, gazetecilik gibi lisans eğitimi gerektiren meslekler için de geçerli. Bu sorunlar çeşitli boyutları ile gerek bu mesleklerin üyeleri gerekse emek dünyası tarafından tartışılıyor.

Özellikle geçtiğimiz iki yıl içinde Gezi Parkı direnişi ile başlayan ve ülke geneline yayılan eylemliliklerde kitlesel olarak yer alan bu eğitimli kesimin durumunu anlamak daha da önem kazandı.

Özellikle son yıllarda üniversite öğrenimi görerek meslek sahibi olmuş insanların işsizlikten daha fazla şikayet ettiklerini görüyoruz. Atanamayan öğretmenler, KPSS sınavları ile devlet memuru olmaya çalışan pekçok üniversite mezunu ve işsiz mühendisler gazetelerde okuduğumuz örneklerden bazıları. Acaba işgücünün görece nitelikli kısmını oluşturan bu insanların işsizlikleri genel bir durum mu yoksa kendi bireysel sorunları mı? Bunu bazı basit veriler üzerinden anlamaya çalışalım.

Taşeron çalışma, sermayenin kâr oranlarını korumak ve arttırmak için üretim sureçlerini parçalaması sonucu ortaya çıkmış ve kapitalizmin, emeği sömürme olanaklarını kölelik düzenindeki koşullara uyarlamak için bulunmuş bir yöntemdir. Taşeron uygulamaları ile zora dayalı sermaye birikim rejimi devlet eliyle yasallaştırılmış olur. Böylelikle çalışanların haklarında büyük bir gerileme ve mücadele alanlarında önemli bir engel ortaya çıkar.